فصل به فصل، آیه به آیه، استفاده آسان و همیشه رایگان!
خروج باب 28 – جامه برای کاهنان
فرمان تهیۀ جامه برای کاهنان.
1. آیات (1-2) هدف جامه.
«و تو برادرت هارون را با پسرانش ناداب، اَبیهو، اِلعازار و ایتامار از میان بنی‌اسرائیل نزد خود بیاور تا برای من کهانت کنند. برای برادرت هارون جامههایی مقدس فراهم آور تا او را عزّت و زینت باشد.»
الف. برادرت هارون را با پسرانش را نزد خود بیاور: کهانت اسرائیل با تلاش انسانی کسب نشد و به‌خاطر جاه‌طلبی بر انسان قرار نگرفت. بلکه تنها می‌توانست به وسیلۀ حق نخست‌زادگی به ارث برده شود. شخص میبایست در خاندانی کاهن به دنیا بیاید.
یک) کهانت جایگاهی برای جاه‌طلبی یا غرور نبود. تنها با فراخوان و دعوت خدا می‌توان به آن وارد شد. در عهدجدید نیز کهانت ما این‌گونه به دست نمی‌آید و نمی‌توانیم آن را درخواست کنیم بلکه با تولد تازه در خاندان کهانت عیسی، کاهنان هستیم (اول پطرس 5:2).
ب. برای برادرت هارون جامههایی مقدس فراهم آور تا او را عزّت و زینت باشد: جامۀ کهانت برای عزّت و زینت تهیه شده بودند. از آن جهت که خدمات کهانت پرجلال و زیبا بود، در خور بود که جامۀ کاهنین پرعزّت و با زینت تهیه گردد.
یک) «آیا این جامهای که برای عزّت و زینت بود همان جامۀ مشکی و دلگیری بود که اکنون تقریباً همۀ شبانان و کاهنان می‌پوشند؟ آیا حاکی از هر چیز نیکو، پرجلال یا والا است؟ چه ناخوشایند است نویدی که خادمان مسیحی می‌رساندند، رنگی جز عزاداری و آه، گناه، نابودی، و مرگ نیست!» (کلارک)
2. آیات (3-4) چیزی که باید ساخته شود، کسی که میبایست آن را بسازد.
«به همۀ مردان صاحب‌ذوق که ایشان را به روح حکمت پر ساخته‌ام بفرما تا به جهت تخصیص هارون برایش جامههایی تدارک بینند تا برای من کهانت کند. اینهاست جامههایی که باید تهیه کنند: پیشسینه، ایفود، ردا، پیراهن نقشدار، دستار و شال کمر. این جامههای مقدس را برای برادرت هارون و پسرانش تهیه کنند تا برای من کهانت نمایند.»
الف. به همۀ مردان صاحب‌ذوق که ایشان را به روح حکمت پر ساخته‌ام بفرما تا به جهت تخصیص هارون برایش جامههایی تدارک بینند: خدا عطایای خاصی از روح‌القدس را به هنرمندان تهیه‌کننده این جامهها وعده داد.
یک) اگر این خدمت به‌راستی برای جلال خدا انجام شود، به‌طور کاربردی به رهبری روح‌القدس محتاج است، درست همان‌طور که آن را به‌عنوان خدمت روحانی در نظر میگیریم.
دو) «بردگان عبری باید در دوران سکونتشان در مصر، هنرها و صنایع مصری همچون فلزکاری، ریسندگی، بافندگی و گلدوزی را فرا گرفته باشند.» (کول)
ب. تا برای من کهانت نمایند: سه مرتبه در این چهار آیۀ نخست این فرمان تکرار شده است. کاهنان –تحت عهد قدیم یا جدید- نخستین خدمتشان را برای خود خدا انجام میدهند.
ج. اینهاست جامههایی که باید تهیه کنند: در این قسمت جامههای گوناگونی برای کاهنان و کاهن اعظم در فهرست قرار گرفته است. هر کدام در این فهرست در قسمت زیر شرح داده خواهد شد.
جامه برای کاهن اعظم.
1. آیات (5-14) ایفود.
«بدین منظور طلا، نخ‌های آبی، ارغوانی و قرمز، و نیز کتان ریزبافت به کار ببرند. ایفود را از طلا، نخ‌های آبی، ارغوانی و قرمز، و کتان ریزبافتِ تابیده که ماهرانه تهیه شده باشد، بدوزند. دو سرشانه داشته باشد که به دو سر آن متصل شوند تا ایفود پیوسته باشد. کمربندِ نقشدار ایفود از همان صنعت ایفود و از همان پارچه باشد، یعنی از طلا و نخ‌های آبی، ارغوانی و قرمز، و کتان ریزبافتِ تابیده دوخته شود. دو سنگ عقیق برگیر و نام‌های پسران اسرائیل را بر آنها حک کن؛ شش نام را بر یک سنگ و شش نام دیگر را بر سنگ دیگر به ترتیب تولدشان. همان‌گونه که حکاک بر مُهر حکاکی میکند، تو نیز نام‌های پسران اسرائیل را بر آن دو سنگ حک کن. آنگاه آن سنگ‌ها را بر نگین‌دان زرین بنشان و آنها را به‌عنوان سنگ‌های یادآوری برای پسران اسرائیل بر سرشانه‌های ایفود نصب نما. هارون نام‌های آنها را به جهت یادآوری در پیشگاه خداوند بر شانههای خود حمل کند. همچنین نگین‌دان‌های زرین بساز و دو زنجیرِ به هم تابیده از طلای ناب همچون ریسمان بساز، و زنجیرها را به نگین‌دان‌ها متصل کن.»
الف. ایفود را از طلا، نخ‌های آبی، ارغوانی و قرمز، و کتان ریزبافتِ تابیده که ماهرانه تهیه شده باشد: ایفود در اصل یک پیشبند تزئین شده بود، که از نخ طلا، آبی، بنفش و قرمز تهیه شده بود.
یک) «کتان پوشاک نجیب‌زادگان و کاهنان در مصر بود، که برای خُنکی و نظافت انتخاب میشد.» (کول)
ب. دو سنگ عقیق برگیر و نام‌های پسران اسرائیل را بر آنها حک کن: بر سرشانهها و بر روی هر یک از بندها، سنگ‌های قیمتی جلاخورده تعبیه شده بود و بر روی هر سنگ نام شش قبیله حک شده بود. از آن‌رو، کاهن اعظم نام‌های آنها را به جهت یادآوری در پیشگاه خداوند بر شانههای خود حمل کند.
یک) «هارون هر وقت که به خیمه داخل میشود، نام اسرائیل را به حضور خدا میبرد و خود را همراه با آنها معرفی میکند.» (کول)
دو) در حالی که نخستین خدمت یک کاهن همواره برای خود خداست، همچنین کاهن دائما با قوم در ارتباط است و آنان را بر شانههای خود حمل مینماید. شانهها مکان فعالیت هستند؛ از آن‌رو، در خدمت کاهن به خداوند، وی همچنین برای مردم و با آنان کار میکرد.
2. آیات (15-30) پیشسینه.
«پیشسینهای برای تصمیم‌گیری بدوز که ماهرانه تهیه شده باشد. پیشسینه همچون ایفود از طلا و نخ‌های آبی، ارغوانی و قرمز، و کتان ریزبافتِ تابیده دوخته شود. مربع و دولا باشد، درازای آن یک وجب و پهنای آن یک وجب. آنگاه چهار ردیف سنگ گرانبها بر آن بنشان. در ردیف اوّل لَعل، یاقوتِ زرد و زُمرد؛ در ردیف دوّم فیروزه، یاقوتِ کبود و الماس؛ در ردیف سوّم سنگِ یَمانی، یَشم و لعلِ بنفش؛ در ردیف چهارم زِبَرجَد، عقیق و یَشب. اینها بر نگین‌دان‌های زرین نشانده شود. شمار سنگ‌ها دوازده باشد، یکی برای هر یک از نام‌های پسران اسرائیل، و بر هر یک از آنها نام یکی از دوازده قبیله، همچون نقشی که بر مُهر است، حک شود. برای پیشسینه زنجیرهایی تابیده از طلای ناب همچون ریسمان بساز. دو حلقۀ زرین بر روی آن بساز و آنها را بر دو گوشۀ پیشسینه بگذار. دو زنجیرِ طلا را در حلقه‌های دو گوشۀ پیشسینه بگذار، و دو سر دیگر زنجیرها را به دو نگین‌دان زرین بسته، بدین‌گونه آنها را از جلو به سرشانه‌های ایفود متصل کن. دو حلقۀ زرین بساز و آنها را به دو گوشۀ دیگر پیشسینه بر لبۀ داخلی آن در کنار ایفود ببند. دو حلقۀ زرین دیگر نیز بساز و آنها را جلوی ایفود به قسمت زیر سرشانهها، نزدیک درز، درست بالای کمربند ایفود متصل کن. حلقه‌های پیشسینه را با نوار آبی به حلقه‌های ایفود ببند، به گونه‌ای که بر روی کمربند قرار گیرند، تا پیشسینه از روی ایفود کنار نرود. چون هارون به قُدس داخل شود، نام‌های پسران اسرائیل را که بر پیشسینۀ تصمیم‌گیری حک شده، به جهت یادآوریِ همیشگی در پیشگاه خداوند بر دل خود حمل خواهد کرد. اوریم و تُمّیم را نیز در پیشسینۀ تصمیم‌گیری قرار بده تا هرگاه هارون به پیشگاه خداوند داخل میشود، آنها بر دلش باشد. بدین‌سان او همواره وسیلۀ تصمیم‌گیری برای بنی‌اسرائیل را در پیشگاه خداوند بر دل خود خواهد داشت.»
الف. پیشسینهای برای تصمیم‌گیری بدوز: همچنین پیشسینه از نخ طلایی، آبی، ارغوانی و قرمز تهیه میشد. که با زنجیر طلا به ایفود وصل میگشت.
یک) «این امر شرح مینماید که چرا جامه را می‌توان «پیشسینهای برای تصمیم‌گیری» خواند، از آن‌رو که دربرگیرندۀ دو سنگ تصمیم‌گیری در حضور خدا است که توسط آنها «تصمیمگیریِ» خدا میتواند مشخص شود.» (کول)
ب. آنگاه چهار ردیف سنگ گرانبها بر آن بنشان: بر روی پیشسینه چهار ردیف و در هر ردیف سه سنگ ارزشمند بود که بر روی هر سنگ، نام یکی از دوازده قبیله حک شده بود. با پوشیدن پیشسینه، کاهن اعظم نام پسران اسرائیل را نام‌های پسران اسرائیل را… بر دل خود حمل میکرد.
یک) کافی نبود كه كاهن اعظم برای مردم خدمت کند (آنها را بر شانۀ خود میگذاشت). او همچنین میبایست به مردم محبت داشته باشد، به آن مفهوم که آنان را بر دل خود حمل کند.
دو) برای یک کاهن کافی نبود که دلی برای خدا داشته باشد. او همچنین میبایست دلی برای مردم داشته باشد و آنان را در تمام طول خدمتش برای خدا بر دل خود حمل نماید.
ج. لَعل، یاقوتِ زرد و زُمرد: این فهرستی از دوازده سنگ ارزشمند را بیان میکند که در پیشسینۀ کاهن اعظم قرار گرفتهاند. دانستن دقیق اینکه تمامِ این سنگ‌های ارزشمند چه بودهاند، ناممکن است؛ اما میتوانیم به بعضی استنتاجهای احتمالی برسیم. مکاشفه 19:21-20 مبنای دیوارهای اورشلیم جدید را با مجموعهای از دوازده سنگ ارزشمند شرح میدهد که امکان دارد همان سنگ‌ها در پیشسینه باشند.
یک) نمیتوان این حقیقت را که خدا به قبایل فرمان داد، اسامیِ خود را بر سنگ‌های ارزشمند حک کنند، نادیده گرفت -چیزهایی به‌راستی ارزشمند. همانا قوم خدا برایش با ارزش هستند.
د. اوریم و تُمّیم را نیز در پیشسینۀ تصمیم‌گیری قرار بده: سه مرتبه در این بخش، پیشسینه، پیشسینۀ تصمیم‌گیری خوانده میشود، زیرا اوریم و تُمّیم را که وسایلی برای پِی بردن به ارادۀ خدا بوده است را در خود گنجانده بود.
یک) موارد استفادۀ ابزار اوریم و تُمّیم در چندین مناسبت شرح داده شده است (اعداد 21:27، اول سموئیل 6:28، عزرا 63:2، و نحمیا 65:7) و امکان دارد به موارد استفادۀ آنها در آیات دیگر اشاره گردد. (داوران 1:1؛ 18:20، 23).
دو) اسامی اوریم و تُمّیم به مفهوم «روشنایی و بینقصی» است. ما یقین نداریم که آنها چه‌چیز بودهاند یا به چه شکل مورد استفاده قرار گرفتند. برترین حدس آن است که آنها یک جُفت سنگ بودند، یکی روشن و دیگری تیره و هر یک از سنگ‌ها نشان‌دهندۀ «بله» یا «خیر» از سوی خدا بودند. کاهن اعظم از خدا پرسشی میکرد، به درون پیشسینه دست میکرد و یک «بله» یا «خیر» را خارج میکرد.
سه) مایر توصیه مینماید که اوریم و تُمّیم، الماس‌های برلیانی بودهاند که با پاسخ درخشان «بله» یا پاسخ کم نور «خیر» از جانب خدا میدرخشیدند.
چهار) بسیاری اوریم و تُمّیم را ابزار ملموس حکمت در نظر می‌گیرند. در حقیقت، آنها برتر از ابزاری هستند که امروزه بسیاری از مسیحیان به‌کار می‌گیرند. استفاده از اوریم و تُمّیم بهتر از اتکا بر عواطف، یا ظواهر، یا آنکه حکمت به‌کار گرفته نشده است.
پنج) کلید تأثیرگذاری اوریم و تُمّیم آن بود که سخن خدا به آنان ارائه شود. آنان در پِی دریافت اراده خدا از راه اوریم و تُمّیم، برای دریافت رهنمود خدا بودند، زیرا کلام خدا بود که به آنها فرمان می‌داد و اجازۀ انجام کاری به آنان را می‌داد. امروزه، اگر آن تمرکز را بر کلام خدا بگذاریم، او همچنان ما را راهنمایی خواهد کرد. از واعظی پیر درخواست شد تا اوریم و تُمّیم را شرح دهد. واعظ بیان داشت: «خب، این شیوهای است که آن را درک میکنم. زمانی که محتاج به درک اراده خدا هستم، کتاب‌مقدسم را بیرون آورده و از راه کتاب‌مقدس، به اراده خدا پی می‌برم و خدا همواره با من سخن میگوید.» مسیحیان، از اراده خدا مطلع میگردند، اگر براساس کتاب‌مقدس جستجو و عمل نمایند.
3. آیات (31-35) رَدا.
«ردای ایفود را یکسره از پارچۀ آبی بدوز. در وسط ردا، شکافی برای سر باشد. گرداگرد شکاف، لبه‌ای بافته شده همچون یقۀ زِره باشد تا شکاف پاره نشود. بر گِردِ دامن ردا، انارهایی با نخ‌های آبی، ارغوانی و قرمز بدوز و زنگوله‌هایی از طلا میان آنها قرار ده. زنگولههای طلا و انارها یکی در میان، بر گِرد دامنِ ردا باشد. هارون ردا را به هنگام خدمت بر تن کند. چون او به پیشگاه خداوند در قُدس داخل شود یا از آنجا بیرون آید، صدای زنگولهها شنیده خواهد شد، مبادا بمیرد.»
الف. ردای ایفود را یکسره از پارچۀ آبی بدوز: این پوشش مخصوص کاهن بوده است، که کُلاً آبی، یکپارچه و بدون چاک بود و تنها یک بریدگی برای سر داشت.
ب. زنگولههای طلا یکی در میان، بر گِرد دامن ردا باشد: بر گرد دامن ردا، در میان انارهایی با نخ‌های آبی، ارغوانی، زنگوله‌هایی قرار داشت، از آن جهت که صدای حرکت کاهن در زمان خدمت شنیده شود. اگر میمُرد، زنگولهها از صدا میایستادند و وی را از قدس‌الاقدس خارج میساختند. صدای زنگولهها ماهیت خدمت کاهن را یادآوری میکرد، و به خود او نیز یادآور میشد تا مبادا بمیرد.
یک) «احتمالاً زنگولههای طنینانداز به این خاطر بود که مردمِ خارج بتوانند جنبش و حرکت کاهن را که البته از نظر آنها پنهان بود، دنبال کنند. از این طریق میفهمیدند که قربانی او مقبول واقع شده، و وی کشته نشده است.» (کول)
دو) «انارها (مظهر باروری و حاصلخیزی) یا به شکل ‘گوی (منگوله)‘ میان زنگولهها آویخته شده بودند، یا بر روی پارچه گلدوزی شده بودند.» (کول)
سه) «زنگوله و انار جایگزین بر روی دامن رَدای کاهن مثالی از وظیفۀ او به شهادت دادن و باروری بود.» (مورگان)
4. آیات (36-38) دستار و نقش حک شده بر آن.
«لوحی از طلای ناب بساز و این کلمات را به‌سان نقشی که بر مُهر است، بر آن حک کن: ”مقدس برای خداوند. آنگاه نواری آبی رنگ به آن متصل کن تا بتوان آن را به دستار بست، به گونه‌ای که در جلو دستار قرار گیرد. و آن بر پیشانی هارون باشد و او بارِ هر تقصیری را که ممکن است در وقف انواع هدایای مقدس از سوی بنی‌اسرائیل واقع شود، بر خود حمل کند. آن لوح پیوسته بر پیشانی هارون خواهد بود، تا آن هدایا مقبول درگاه خداوند واقع شوند.»
الف. به گونه‌ای که در جلو دستار قرار گیرد: دستار یک سرپوش از جنسِ کتان پیچانده شدۀ ساده بود. لوح طلا با نوشته مقدس برای خداوند، از خود دستار مهم‌تر بود.
یک) «دستار به مفهوم حقیقی چیزی که پیچانده شده است: تلمود (مجموعه قوانین شرعی و عُرفی یهود) بر ما بیان میدارد که هشت یارد پارچه در آن به کار رفته بود.» (کول)
دو) نقش نوشتۀ مقدس برای خداوند نمایانگر آن بود که کاهن اعظم، در وهلۀ اول خادم خدا بود نه انسان. «از آن جهت یهودیان بیان میدارند: کاهن اعظم مجاز نبود تا کلاهپوش خود را هنگام دیدار با هیچ‌کسی از سر بردارد، باوجود اینکه خودش انسان برجستهای نبود؛ مبادا به نظر آید که همان نام و جلال خدا، که شخص آن را بر سر دارد، به کسی تسلیم شود.» (ترپ)
ب. آن بر پیشانی هارون باشد و او بارِ هر تقصیری را که ممکن است در وقف انواع هدایای مقدس از سوی بنی‌اسرائیل واقع شود، بر خود حمل کند: حتی هدایا و قربانی‌هایی که هارون و دیگر کاهنان به درگاه خدا تقدیم میکردند، دارای نواقصی بود. با این وجود، زمانی که کاهن برگزیدۀ خدا آنان را به حضور خدا تقدیم میکرد، خدا آنان را مقبول در نظر می‌گرفت.
ج. تا آن هدایا مقبول درگاه خداوند واقع شوند: مقدس بودن -نه همچون فهرستی از قوانین شریعت، بلکه در قدرت حیاتی جدا شده برای خدا- برای هر فردی که به حضور خدا می‌آید، مهم است. عبرانیان 14:12 این اصل را بیان نمود: «سخت بکوشید که با همۀ مردم در صلح و صفا به‌سر برید و مقدّس باشید، زیرا بدون قدّوسیت هیچ‌کس خداوند را نخواهد دید.»
5. آیۀ (39) پیراهن، کلاه و شال کمر.
«پیراهن را از کتان ریزبافت، بباف؛ همچنین دستار را. شال کمر، ماهرانه گلدوزی شده باشد.»
الف. پیراهن را ماهرانه از کتان ریزبافت، بباف: این جامههای اساسی خیلی ساده به‌عنوان جامهای بافته شده از کتان ریزبافت شرح داده میشوند.
6. آیات (40-43) جامههایی برای پسران هارون.
«برای پسران هارون پیراهن و شال کمر و کلاه بدوز تا برایشان عزّت و زینت باشد. این جامهها را بر برادرت هارون و پسران او بپوشان، و ایشان را مسح کن و نصب و تخصیص نما تا برای من کهانت کنند. و زیرجامه‌های کتان برای پوشاندن تنِ برهنۀ ایشان بدوز که از کمر تا ران برسد. هنگامی که هارون و پسرانش به خیمۀ ملاقات داخل میشوند یا برای خدمت در قُدس نزدیک مذبح می‌آیند، این زیرجامهها را بپوشند مبادا متحمل جزای گناه شوند و بمیرند. این برای هارون و برای نسل او فریضۀ ابدی خواهد بود.»
الف. برای پسران هارون پیراهن بدوز: با اینکه کاهنان عادی جامههای خاصی داشتند، اما آنها لباس‌های ساده‌ای از کتان ریزبافت بودند. با وجود اینکه این جامهها خاص بودند، اما در قیاس با جلال و زیباییِ جامههای کاهن اعظم خیلی خاص به چشم نمی‌آمدند.
یک) به این دلیل است که کاهنهای عادی، با اینکه مهم بودند، اما مقامی بس پایینتر نسبت به کاهن اعظم داشتند و لباسی متناسب با آن مقام پایینتر بر تن داشتند.
دو) با این وجود، پوشش کاهن اعظم، نسبت به پوشش ما، شکوه و جلال عیسی را بیشتر بیان میدارد. ما به رَداهای کتان ساده قانع هستیم (یا میبایست باشیم).
ب. ایشان را مسح کن و نصب و تخصیص نما تا برای من کهانت کنند: در این قسمت خدا سه وجه مهم و حیاتی را برای آمادهسازی خادمانش ارائه داشت: مسح، نصب و تخصیص. این جنبه‌ها از هم جدا شدند زیرا در این قسمت سه تفکر مختلف را نمایان میسازند.
یک) مسح استفاده از روغن مقدس بر سر را شرح میدهد. در کتاب‌مقدس، این امر نمایندۀ پُرکردن و اتکای دائم بر قدرت و عمل روح‌القدس است.
دو) نصب «ترجمۀ دو واژۀ عبری است، باز بودن دست‌ها در انجام کارها، و به مفهوم تجهیزات بینقص برای شخص مسح شده برای به انجام رساندنِ آن خدمت است.» (مورگان)
سه) تخصیص «در لغت به مفهوم تطهیر است، و به جدایی روحانی و اخلاقی کاهن از هر ناپاکیای اشاره دارد.» (مورگان)
ج. زیرجامه‌های کتان برای پوشاندن تنِ برهنۀ ایشان: کاهنان -تمامیِ کاهنان- میبایست زیرجامه بر تن میکردند، تا برهنگی‌شان در هنگام خدمت پدیدار نگردد.
یک) این امر احتمالاً واکنشی بوده است به برهنگی چندین کاهن بت‌پرست در زمان انجام آداب و آئینشان. «این فرمان ضرورت پاکی و نجابت را در هر قسمت از پرستش خداوند، مد نظر داشت و در مخالفت با بیعفتی پرستش مشرکان به صورت عمومی، که در آن کاهنان اکثراً برهنه خدمت میکردند، همچون مراسم تقدیم قربانی به باخوس [بت یونان باستان ].» (کلارک)
دو) و نیز بَنا بر آن بود زیرجامهها در عوض پشم گرم از کتان خنک تهیه گردد. خدا در نظر ندارد که خادمانش عرق بریزند.
تناقضی میان پوشش عیسی زمانی که وی کار بزرگ کهانت خود را به پایان رساند و پوشش کاهن اعظم.
1. عیسی هیچ ایفود فاخری نپوشید. تنها رَدایی ارغوانی به جهت تمسخر پوشید.
2. عیسی هیچ گوهر گرانبهایی بر شانههایش نداشت، تنها یک صلیب که توسط آن ما را شایسته کرد، داشت.
3. عیسی پیشسینهای با «نام اسرائیل بر دلش» نداشت، با این وجود، وی با دِلی شکسته برای اسرائیل و برای تمام بشر جان داد.
4. به‌عنوان کاهن اعظم، عیسی جامهای یکپارچه داشت که پارگی نداشت، اما بر روی صلیب عریان شده بود.
5. از عیسی هیچ صِدای ظریفی از زنگولهها شنیده نشد که اثبات نماید کاهن اعظم زنده است، تنها صِدای کوبیدن میخ‌ها که از مرگ کاهن اعظم ما اطمینان حاصل مینمود.
6. عیسی هیچ دستار کتان ریزبافتی بر سر نداشت، بلکه یک تاج از خارهای دردناک بر سر داشت.
7. عیسی هیچ سربندی که نوشتۀ مقدس برای خداوند داشته باشد بر سر نداشت، بلکه زندگی و مرگی داشت که چیزی به غیر از قدوسیت نسبت به خدا نشان نمیداد!
8. عیسی هیچ زیرجامۀ کتان نداشت تا عریانی خود را بپوشاند، بلکه گناهان ما را با شرم برهنگی بر روی صلیب متحمل شد.