فصل به فصل، آیه به آیه، استفاده آسان و همیشه رایگان!
صفنیا باب ۱- داوری قریب‌الوقوع خدا و دلایل آن
وعدۀ داوری خدا
۱. آیۀ (۱) زمانۀ صفنیا
کلام خداوند که در ایام یوشیا فرزند آمون، پادشاه یهودا، بر صَفَنیا فرزند کوشی، پسر جِدَلیا، پسر اَمَریا، پسر حِزِقیا نازل شد.
الف. کلام خداوند که… بر صفنیا… نازل شد: آیۀ اول نبوت صفنیا، او را از بیشتر انبیای دیگر متمایز می‌کند، زیرا هم‌زمان و هم‌نَسَب خود را به ما اعلام می‌کند. صفنیا نبی‌ای غیرمعمول بود، زیرا از نسل پادشاه خداپرست حزقیا و از خاندان سلطنتی بود.
یک) نام صفنیا به معنای «یهوه پنهان می‌کند» یا «یهوه مخفی کرده است» می‌باشد. صفنیا تقریباً به‌طور قطع در طول دوران طولانی و شریرانۀ سلطنت منسی که ۵۵ سال قبل از آغاز سلطنت یوشیا شروع شد، به دنیا آمده بود. احتمالاً صفنیا برای حفظ جانش مخفی شده بود.
ب. در ایام یوشیا: یوشیا پادشاهی جوان و خداپرست بود که احیا و اصلاحات بزرگی را در یهودا به ارمغان آورد، اما یوشیا ۱۰ سال سلطنت کرد. احتمالاً کتاب صفنیا در سال‌های پیش از این احیا نوشته شده و خداوند از این نبوت برای تقویت این احیا استفاده کرد.
یک) از آنجا که صفنیا ویرانی نینوا (که در سال ۶۱۲ قبل از میلاد رخ داد) را پیش‌گویی می‌کند، می‌دانیم که نبوت او به اوایل دوران سلطنت پادشاه یوشیا تعلق دارد.
دو) دوازده کتابِ انبیای کوچک به دو دسته تقسیم می‌شوند: پیش از تبعید و بعد از تبعید. نُه کتاب اول مربوط به پیش از تبعید هستند و پیش از آنکه بابلی‌ها یهودا را تسخیر و تبعید کنند، نوشته شده‌اند. سه کتاب آخر مربوط به دوران پس از تبعید هستند و در زمان بازگشت اسرائیل از بابل به سرزمین موعود نوشته شده‌اند. صفنیا، آخرین نبی قبل از تبعید است و می‌توان گفت که پیام‌های هشت نبی قبلی را «جمع‌بندی» می‌کند. برخی از محققان معتقدند او بیشتر از کلمات و ایده‌های بسیاری از انبیای پیشین نقل قول می‌کند.
۲. آیات (۲-۳) وعدۀ داوری خدا
خداوند می‌فرماید:
«همه چیز را از روی زمین
یکسره نابود خواهم کرد؛
انسان و حیوان را نابود خواهم کرد،
پرندگان آسمان و ماهیان دریا را،
و سنگ‌های لغزش را با شریران.
من آدمیان را از روی زمین
ریشه‌کن خواهم کرد؛»
این است فرمودۀ خداوند.
الف. همه چیز را از روی زمین یکسره نابود خواهم کرد: صفنیا وقت را تلف نکرد و مستقیماً به اصل مطلب پرداخت. او با رساندن پیام خداوند، از داوری سخت و کاملی هشدار داد که همه چیز را در برابر خداوند نابود خواهد کرد.
۳. آیات (۴-۶) وعده داده شده که بت‌پرستان داوری خواهند شد.
«من دست خود را بر ضد یهودا دراز خواهم کرد،
بر ضد همۀ ساکنان اورشلیم؛
همۀ آثار باقیمانده از بَعَل را از این مکان ریشه‌کن خواهم کرد،
و نام‌های موبدان و نیز کاهنان را،
آنان را که بر بام‌ها در برابر لشکر آسمان سَجده می‌کنند،
و آنان را که سَجده کرده، به خداوند سوگند می‌خورند و به مِلکوم نیز سوگند می‌خورند؛
آنان را که از پیروی خداوند روی برمی‌تابند،
نه خداوند را می‌جویند
و نه از او مسئلت می‌کنند.»
الف. بر ضد یهودا: وعدۀ داوری در صفنیا ۲:۱-۳ به قدری گسترده بود که تمام زمین را شامل می‌شد و ممکن بود برخی فکر کنند که خداوند واقعاً منظورش آنها نیست. اما اکنون خداوند توجه خود را بر قومش در سرزمین یهودا متمرکز کرد و اجازه نداد که آنها فکر کنند این سخنان فقط برای دیگران است.
ب. همۀ آثار باقیمانده از بَعَل را از این مکان ریشه‌کن خواهم کرد: یوشیای پادشاه، کشوری فاسد را از پدرش آمون و پدربزرگش منسی به ارث برد؛ کشوری که تقریباً به‌طور کامل به بت‌پرستی روی آورده بود (دوم پادشاهان ۳:۲۱-۷). در اینجا، خداوند داوری خود را علیه بت‌پرستان در اسرائیل اعلام کرد. به‌نظر می‌رسد که هم رهبران و هم مردم به این اعلام داوری توجه کردند، زیرا در زمان یوشیا این نوع بت‌پرستی فاحش ریشه‌کن شد (دوم پادشاهان ۴:۲۳-۱۵).
یک) با توجه به ریشه‌کن شدن کامل بت‌پرستی که در دوم پادشاهان باب ۲۳ توصیف شده است، می‌توانیم ببینیم که وعدۀ خدا برای ریشه‌کن کردن همۀ آثار باقیمانده از بَعَل و نابود کردن دیگر مظاهر بت‌پرستی به‌طور کامل تحقق یافت. همچنین می‌بینیم که این نبوت یک دعوت بود؛ گویی خدا می‌فرماید: «بعل و بت‌ها از بین خواهند رفت. شما می‌توانید آنها را با پارسایی از میان بردارید، یا من آنها را با داوری از میان خواهم برد، اما مطمئن باشید که آنها از بین خواهند رفت.» یوشیای پادشاه جنگ علیه بت‌پرستی را هدایت کرد و قوم برکت یافت.
۴. آیات (۷-۹) وعده داده شده خاندان سلطنتی داوری خواهند شد.
در پیشگاه خداوندگارْ یهوه خاموش باشید،
زیرا که روز خداوند نزدیک است؛
خداوند قربانی‌ای مهیا کرده
و دعوت‌شدگانِ خود را تقدیس نموده است.
در روز قربانی خداوند،
«من صاحبمنصبان و شاهزادگان را مجازات خواهم کرد
و همۀ کسانی را که جامۀ بیگانه بر تن می‌کنند.
در آن روز همۀ آنان را که از روی آستانه می‌جهند مجازات خواهم کرد،
آنان را که خانۀ خداوند خویش را از ظلم و فریب آکنده می‌سازند.»
الف. در پیشگاه خداوندگارْ یهوه خاموش باشید: خدا با خاندان سلطنتی یهودا به شکلی که آنها عادت ندارند، صحبت می‌کند. او به آنان می‌گوید که «ساکت شوند» و به اعلام داوری او گوش فرادهند؛ قربانی‌ای به جهت داوری که علیه یک قوم شریر انجام می‌شود.
یک) بویس داستان دو خلافکار را نقل می‌کند: یکی به نام «دو-گان کرولی» که بی‌رحمانه بسیاری، از جمله یک پلیس را به قتل رساند. او در یک درگیری مسلحانه با پلیس دستگیر شد و در حین این درگیری و ترس از کشته شدن، یادداشتی نوشت: «زیر این لباس، قلبی خسته اما مهربان است؛ قلبی که به هیچ‌کس آسیبی نمی‌رساند.» خلافکار دیگر آل کاپون بود که گفت: «بهترین سال‌های زندگی‌ام را صرف این کردم که به مردم لذت ببخشم، و تمام چیزی که نصیبم شد، سوءاستفاده و زندگی مثل یک فرد تحت تعقیب است.» توانایی ما برای بیان بی‌گناهی خود در حالی که در عمق گناه هستیم، واقعاً قابل توجه است، اما در میان این همه، خدا به ما می‌گوید در پیشگاه خداوندگارْ یهوه خاموش باشید.
ب. من صاحبمنصبان و شاهزادگان را مجازات خواهم کرد: این هشدار در دوران اصلاحات، به یک پادشاه خداپرست داده شد. خداوند به یوشیا و کل خاندان سلطنتی هشدار می‌دهد که اگر در بازگشت به سوی خدا ثابت قدم نباشند، چه اتفاقی خواهد افتاد.
ج. و همۀ کسانی را که جامۀ بیگانه بر تن می‌کنند: کاهنان و رهبران یهودا از هویت ملی خود شرمنده بودند، بنابراین دوست داشتند جامۀ بیگانه بپوشند. آنها می‌خواستند تا حد امکان شبیه قوم‌های دنیوی اطراف خود باشند.
د. در آن روز همۀ آنان را که از روی آستانه می‌جهند مجازات خواهم کرد: به همان شکلی که پرستندگان داجون خرافات احمقانه و توهین‌آمیز را محترم می‌شمردند، این قسمت احتمالاً به وارد کردن رسوم و خرافات بت‌پرستانه به خانۀ خدا اشاره دارد (اول سموئیل ۵:۵).
۵. آیات (۱۰-۱۱) وعده داده شده که بازرگانان داوری خواهند شد.
خداوند می‌گوید: «در آن روز،
فریادی از ’دروازۀ ماهی‘ شنیده خواهد شد،
شیونی از ’محلۀ جدید‘،
و صدای شکستگی عظیم از تَل‌ها.
ای ساکنان محلۀ بازار، شیون کنید!
زیرا که بازرگانان جملگی از میان رفته‌اند؛
آنان که با پول سر و کار دارند،
جملگی منقطع گشته‌اند.
الف. زیرا که بازرگانان جملگی از میان رفته‌اند: بازرگانان و ثروتمندان به دارایی‌های خود اعتماد داشتند، و اکنون خدا وعده می‌دهد کسانی را که در چنین بت‌پرستی‌ای غرق شده‌اند، از میان بردارد. کولسیان ۵:۳-۶ نشان می‌دهد که این فقط یک مفهوم عهد‌عتیقی نیست: «پس، هرآنچه را در وجود شما زمینی است، بکُشید، یعنی بی‌عفتی، ناپاکی، هوی و هوس، امیال زشت و شهوت‌پرستی را که همان بت‌پرستی است. به سبب همین‌هاست که غضب خدا بر سرکشان نازل می‌شود.»
۶. آیات (۱۲-۱۳) وعده داده شده که آسوده‌خیالان داوری خواهند شد.
در آن زمان اورشلیم را به چراغ‌ها تفحص خواهم کرد،
و آنان را که آسوده‌خیال بر ته‌ماندۀ شراب خود چُرت می‌زنند مجازات خواهم نمود،
آنان را که در دل‌های خود می‌گویند:
”خداوند نه نیکی می‌کند و نه بدی.“
ثروت ایشان به یغما خواهد رفت
و خانه‌هایشان ویران خواهد شد.
خانه‌ها بنا خواهند کرد،
اما در آنها ساکن نخواهند شد؛
تاکستان‌ها غرس خواهند کرد،
اما از شراب آنها نخواهند نوشید.»
الف. در آن زمان اورشلیم را به چراغ‌ها تفحص خواهم کرد: هیچ‌کس نمی‌تواند از داوری خدا پنهان شود. این داوری در راه است، و حتی اگر خدا مجبور باشد چراغ‌ها یا نورافکن‌ها را به کار گیرد، آنها را پیدا خواهد کرد.
یک) «برخلاف دیوژن (Diogenes)، فیلسوف یونانی پیش از مسیحیت که به دنبال انسان صادق می‌گشت، یهوه در اینجا به دنبال عدالت نیست، بلکه به دنبال گناه است تا آن را مجازات و ریشه‌کن کند.» (بیکر)
ب. و آنان را که آسوده‌خیال بر ته‌ماندۀ شراب خود چُرت می‌زنند مجازات خواهم نمود: خداوند وعدۀ داوری علیه کسانی داد که احساس می‌کردند خدا از زندگی آنها دور یا بی‌تفاوت است و در نتیجه بی‌تفاوت و سهل‌انگار شده بودند.
ج. خداوند نه نیکی می‌کند و نه بدی: برخی افراد به خدا به‌عنوان یک «ساعت‌ساز بزرگ» اعتقاد دارند که جهان را آفریده، آن را کوک کرده و سپس بدون هیچ دخالت دیگری آن را به حال خود رها کرده است. کسانی‌که باور دارند خدایی وجود ندارد یا اگر هم وجود دارد، هیچ ارتباطی با انسان ندارد، به شکلی وحشتناک و غم‌انگیز در اشتباه هستند.
یک) ادوارد گیبون (Edward Gibbon) در کتاب خود «افول و سقوط امپراتوری روم» نگرش‌های مربوط به دین در روزهای پایانی امپراتوری روم را توصیف می‌کند، نگرش‌هایی که به‌طرز قابل توجهی شبیه به نگرش‌های امروز ما هستند.
· مردم تمامی ادیان را به یک اندازه حقیقی می‌دانستند.
· فیلسوفان تمامی ادیان را به یک اندازه کاذب می‌پنداشتند.
· سیاستمداران تمامی ادیان را به یک اندازه مفید می‌دانستند.
توصیف داوری
۱. آیات (۱۴-۱۶) شدت داوری
روز عظیم خداوند نزدیک است،
نزدیک است و خیلی زود فرا می‌رسد؛
آوای روز خداوند تلخ است،
مرد جنگاور در آن فریاد برمی‌آورد.
آن روز، روز غضب است،
روز تنگی و فشار،
روز خرابی و ویرانی،
روز تاریکی و تیرگی،
روز ابرها و سیاهی،
روز کَرِنا و غریو جنگ
علیه شهرهای حصاردار و برج‌های بلند.
الف. روز عظیم خداوند نزدیک است: اصطلاح «روز خداوند» (که بیش از ۲۵ بار در کتاب‌مقدس استفاده شده) لزوماً به یک روز خاص اشاره ندارد؛ بلکه به «زمان خدا» اشاره می‌کند. مفهوم این است که اکنون روز انسان است، اما روز انسان تا ابد ادامه نخواهد داشت. روزی مسیح، به روز انسان پایان خواهد داد و روز خداوند را اعلام خواهد کرد.
ب. آن روز، روز غضب است: آن روز، روز غضب است، زیرا انسان به‌راحتی تسلیم نمی‌شود، و بشر مجازات عادلانه‌ای برای شورش خود علیه خداوند دریافت خواهد کرد. صفنیا با تکرار عبارت «آن روز…» این تصویر را به شکلی تأثیرگذار ترسیم می‌کند.
یک) آن روز، روز غضب است: «این بخش در نسخۀ ولگات اولین خط از سرود قرون وسطایی Dies irae را تشکیل می‌دهد.» (واکر)
۲. آیات (۱۷-۱۸) قطعیت داوری
من آدمیان را به تنگ خواهم آورد،
چندان که کورانه راه خواهند رفت،
زیرا که به خداوند گناه ورزیده‌اند؛
خونشان چون غبار بر زمین خواهد ریخت،
و پیکرشان همچون فضولات.
در روز غضب خداوند،
نه نقرۀ آنان رهایی‌شان تواند داد، نه طلایِشان.
تمامی جهان از آتش غیرت او خواهد سوخت،
زیرا بر جمله ساکنان زمین هلاکتی هولناک خواهد آورد.
الف. من آدمیان را به تنگ خواهم آورد: خدا می‌خواهد به‌روشنی و قطعیت اعلام کند که یهودای سرکش را داوری خواهد کرد. اگر آنها توبه نکنند، هیچ‌چیز مانع از اجرای کامل داوری او نخواهد شد.
ب. نه نقرۀ آنان رهایی‌شان تواند داد، نه طلایِشان: انسان به طلا و نقره اعتماد می‌کند، اما در روز داوری خداوند، اینها هیچ فایده‌ای برایشان نخواهد داشت.