فصل به فصل، آیه به آیه، استفاده آسان و همیشه رایگان!
تیتوس باب ۲ ـ به آنها نحوهٔ زندگی کردن را یاد بده
«قسمت‌های کمی از عهد‌جدید فراتر از این باب می‌روند. همچنین می‌تواند آئین و نظام اخلاقی و راهنمای هر واعظ مسیحی باشد. آیا کسی می‌پرسد که وظیفهٔ خادم انجیل چیست؟ اگر کسی چنین سؤالی از شما پرسید او را برای دریافت پاسخی کامل به رسالهٔ تیتوس ارجاع دهید.» (آدام کلارک)
تیتوس به گروه‌های مردمی مختلف در کلیسا چگونه باید تعلیم دهد.
۱. آیهٔ (۱) دستور به تعلیم دادن
امّا تو از آنچه مطابق با تعلیم صحیح است، سخن بگو.
الف. امّا تو: این عبارت تیتوس را از مابقی جمعی که در آخر باب ۱ تیتوس در مورد آنها سخن گفته شده، جدا می‌کند. شاید آنها شریعت‌گرایی و افسانه‌های بیهوده را تعلیم می‌دادند، ولی تیتوس باید مطابق با تعلیم صحیح با آنها سخن میگفت.
ب. آنچه مطابق با تعلیم صحیح است: ایدهٔ پشت این عبارت نه فقط به طرز فکر درست، بلکه به زندگی درست هم مربوط می‌شود. در یکی از ترجمه‌ها (The Living Bible) به این شکل برگردانده شده است: «برای زندگی درست که طبق مسیحیت حقیقی است، سخن بگو.» و در ترجمه‌ای متفاوت (The New Living Translation) به این شکل ترجمه شده است: «نوعی از زندگی را ترویج بده که بازتابدهندهٔ تعلیم صحیح باشد.»
یک) راه گریزی نداریم. کتاب‌مقدس کتابی است که نحوهٔ زندگی کردن را به ما می‌گوید. نشان از ریای ماست که بگوییم به حقیقت انجیل باور داریم و غافل از آن زندگی کنیم. شاید همیشه به مزاج ما خوش نیاید، ولی همیشه باید بشنویم که خدا انتظار دارد چگونه زندگی کنیم.
دو) پولس از تیتوس می‌خواهد فرمان عیسی که در متی ۱۹:۲۸-۲۰ آمده را به‌جا آورد: «به آنان تعلیم دهید که هرآنچه به شما فرمان داده‌ام را به جا آورند.»
۲. آیهٔ (۲) به مردان سالخوره چه باید تعلیم دهد.
مردان سالخورده را بگو که معتدل و باوقار و خویشتندار باشند و در ایمان و محبت و پایداری، به شایستگی رفتار کنند.
الف. مردان سالخورده: تیتوس میان مسیحیانِ کْرِت اعضای سالخورده‌ای هم داشت. باید با محبت و حکمت به آنها نزدیک می‌شد، در غیر این‌صورت ممکن بود به‌راحتی هنگام تعلیم دیدن توسط مردی جوانتر به آنها بر بخورد.
ب. مردان سالخورده: پولس می‌خواست تیتوس بداند که باید با بلوغ و حکمتی که سال‌های زندگی به آنها داده زندگی کنند، یعنی معتدل، باوقار و خویشتندار باشند. تعلیم دادن این خصلت‌ها فرمان داده شده و این بدان معناست که سن، خودبه‌خود چنین حاصلی را برای شخص به بار نمی‌آورد.
ج. مردان سالخورده: باید ثبات داشته باشند، ثبات در آنچه که درست است: در ایمان و محبت و پایداری به شایستگی رفتار کنند. سالخورده‌تر که می‌شویم معمولاً «سرسخت‌تر» هم می‌شویم و بیشتر بر روش‌های خود پافشاری می‌کنیم. ولی بهتر است در طریق‌های ایمان، محبت و پایداری «سرسختی» کنیم.
یک) کلمهٔ یونانی که اینجا به پایداری ترجمه شده «hupomone» است. این کلمه به معنای پایداری و مقاومت فعال است، نه انتظاری منفعل. قرار نیست که سالخوردگان با شکیبایی منتظر بمانند تا به آن دنیا بروند. باید به شکلی فعال چالش‌هایِ زندگی را بپذیرند؛ حتی اگر یکی از آن چالش‌ها سالخوردگی باشد.
۳. آیاتِ (۳-۴ا قسمت اول) چگونه باید به زنان سالخورده تعلیم داد.
به همین‌سان، زنان سالخورده باید شیوۀ زندگی محترمانه‌ای داشته باشند. نباید غیبت‌گو یا بندۀ شراب باشند، بلکه باید آنچه را که نیکوست تعلیم دهند، تا بتوانند زنان جوانتر را خرد بیاموزند که شوهردوست و فرزنددوست باشند.
الف. به همین‌سان، زنان سالخورده: همان‌طور که تیتوس باید توجهی خاص به مردان سالخورده کند، باید نحوهٔ رفتار خود با زنان سالخورده را نیز مد نظر داشته باشد. آنها هم وسوسه‌ها و فرصت‌های خود را دارند.
ب. باید شیوۀ زندگی محترمانه‌ای داشته باشند، نباید غیبت‌گو…باشند: کلمهٔ «شیوه» شامل نحوهٔ لباس پوشیدن و رفتار زنان است. کلمهٔ غیبت‌گو کلمه‌ای است که برای «شیاطین» استفاده می‌شد. زنان سالخورده یا هر کس دیگر با غیبت و بدگویی، در واقع کارهای شیاطین را انجام می‌دهند.
یک) «کلمهٔ «محترمانه» اساساً به معنای «مناسب منصبی مقدس» است و تصویر نیکوی خادمین زن را توصیف می‌کند که وظایف مربوط به منصب خود را به‌جا می‌آورند. رفتار زنان سالخورده باید تقدس را در همهٔ وجوه زندگی به نمایش در آورد.» (هیبِرت)
ج. نباید…بندۀ شراب باشند: این عیبی معمول میان زنان سالخورده در فرهنگ رومی و یونانی بود. پولس می‌دانست که این چالشِ خاص به دستورالعملی خاص هم نیاز دارد.
یک) «دو ممنوعیتی که در ادامه آمده، یعنی دوری از غیبت‌گویی (تهمت‌زنی) و بندهٔ شراب نبودن، به‌وضوح جو حاضر میان کْرِتیان را توصیف می‌کند. مورد اول، قبلاً در اول تیموتائوس ۱۱:۳ آمده است و مورد دوم، در اول تیموتائوس ۸:۳. ظاهراً در کْرِت گرایش نسبت به این زیاده‌روی‌ها شدیدتر از افسس بود، به‌خصوص در میان زنان، چون فعل (doulo) که در این قسمت به کار گرفته شده به معنای «اسارت» است (که در این ترجمه به بندهٔ شراب یا در ترجمه‌هایِ دیگر (Revised Standard Version) به «بردهٔ شراب» برگردانده شده است)، این عبارت بسیار سنگین‌تر از عبارت مشابهی است که در اول تیموتائوس آمده است.» (گوثْری)
د. باید آنچه را که نیکوست تعلیم دهند: اگر زنان سالخورده چالش‌هایِ خاصی دارند، فرصت‌های خاص هم دارند. خدا می‌تواند از حکمت و تجربهٔ آنها استفاده کند تا زنان جوانتر را خرد بیاموزند. به جای غیبت و استفادهٔ بیش از حد از مشروبات الکلی که مواردی منفی هستند، چنین هدفی انگیزه‌ای مثبت برای زندگیِ زنان سالخورده به وجود می‌آورد.
یک) «پولس رسول برای برجسته ساختن خصلت مسیحیِ مورد نظر خود، از عبارت ترکیبیِ خاصی استفاده می‌کند: «kalodidaskaloi»، آموزگاران چیزهای نیکو.» (گوثْری)
۴. آیاتِ (۴ قسمت دوم-۵) چگونه باید به زنان جوان تعیلم داد.
زنان جوان…که شوهردوست و فرزنددوست باشند و خویشتندار و عفیف و کدبانو و مهربان و تسلیمِ شوهر، تا کلام خدا بد گفته نشود.
الف. زنان جوان: طبق فرمان پولس، قرار نبود که خدمت تیتوس مستقیماً بر تعلیمِ زنان جوان متمرکز باشد. قرار بود که زنان سالخورده‌تر را تجهیز کند و آنها را به تعلیم زنان جوان تشویق کند.
یک) این به معنای آن نیست که زنان جوان از شنیدن تعالیم تیتوس منع شده‌اند، بلکه به معنای اشتباه و خطرناک بودن تمرکز یافتن خدمت تیتوس بر زنان جوان بود. اگر برای مثال در گروه مطالعهٔ کلام آنها زنان جوان هم حضور داشتند، تیتوس نباید به آنها تعلیم می‌داد. این وظیفه به زنان سالخورده‌تر محول شده بود.
ب. شوهردوست و فرزنددوست باشند: اینجا به زنان جوانتر سفارش شده که کار را از رسیدگی به امورات خانهٔ خود شروع کنند. خدا به آنها منصبی راهبردی برای تأثیرگذاری و همیاری رساندن به شوهران و فرزندان خود داد و آنها باید اجازه دهند محبت، بر تأثیرگذاری و همیاری آنها غالب آید.
یک) پولس می‌گوید که محبت کردن به شوهران و فرزندان باید تعلیم داده شود. قطعاً وجوهی از این محبت فطری است. اما وجوه دیگر آن، به‌خصوص وجوهی که بازتابدهندهٔ قربانی شدن و فداکاری عیسی هستند، باید تعلیم داده شوند.
ج. خویشتندار و عفیف و کدبانو: زنان جوان باید چنین منش (خویشتنداری و عفیف) و مهارتی (کدبانو) را یاد بگیرند.
د. مهربان و تسلیمِ شوهر: مهربانی کردن در دنیایی که مرز بین خیر و شر را کدر می‌کند همیشه آسان نیست، پس زنان سالخورده‌تر باید این کار را به زنان جوانتر بیاموزند. عبارت تسلیمِ شوهر طریقی دیگر است که وظیفهٔ همسر جهت تسلیم شوهر خود بودن در رابطهٔ زناشوئی را نشان می‌دهد(افسسیان ۲۲:۵، کولسیان ۱۸:۳).
ه. تا کلام خدا بد گفته نشود: این قسمت نشان می‌دهد که چقدر مهم است زنان سالخورده‌تر موارد ذکر شده را تعلیم دهند و چقدر مهم است که آن زنان جوانتر همه را بیاموزند. وقتی مسیحیان مطابق کتاب‌مقدس زندگی نمی‌کنند، بدان معناست که ممکن است از کلام خدا در میان بی‌دینان بد گفته شود.
یک) «ارزش عملیِ مذهب را می‌توان به حق و به شکلی تقریبی با اثر آن بر زندگی پیروانش سنجید. اگر دیده می‌شد که اثر انجیل زنان را همسران بدتری می‌کند، چنین انجیلی در میان کافران تحسینی را بر نمی‌انگیخت.» (وایْت)
۵. آیهٔ (۶) چطور باید به مردان جوانتر تعلیم داد.
نیز مردان جوان را پند ده تا خویشتندار باشند.
الف. نیز: این کلمه دو قسمت را به هم متصل می‌کند و نشان می‌دهد آنچه مردان جوان باید بیاموزند، فرق چندانی با آنچه زنان جوانتر و سالخورده‌تر و مردان سالخورده باید بیاموزند، ندارد. شاید نسبت به موقعیتِ کنونی زندگی خود تأکیدی متفاوت داشته باشیم، ولی پیغامِ زندگی دیندارانه اساساً یکی است.
ب. خویشتندار باشند: ترجمهٔ Living Bible این قسمت را به این شکل برگردانده است: «مردان جوان را برانگیز تا به دقت رفتار کنند و زندگی را جدی بگیرند.» این تنها فرمانی است که به تیتوس گفته شده نزد جوانان بر آن تأکید کند، ولی گاهی رعایتِ آن برای جوانان سخت است.
یک) خویشتندار: «این کلمه در زبان یونانی «sophron» است و کسی را توصیف می‌کند که با ذهن خود همه چیز را تحت کنترل دارد…قدرتِ ذهنِ چنینِ شخصی آموخته که باید مراقب هر غریزه و احساس خود باشد تا هر یک، بدون استثناء، بر جای مناسب خود قرار گیرد.» (بارْکلی)
۶. آیاتِ (۷-۸) تیتوس و سرمشقِ عملی او برای جوانان.
خودْ در همه چیز سرمشقِ اعمال نیکو باش. در تعلیم خود صداقت و جدیّت به خرج ده، و سلامتِ گفتارت چنان باشد که کسی آن را مذمّت نتواند کرد، تا مخالفان چون فرصت بد گفتن از ما نیابند، شرمسار شوند.
الف. خودْ در همه چیز سرمشقِ اعمال نیکو باش: تیتوس باید بیش از یک معلم و همچنین سرمشقی برای دیگران باشد. اگر او سلوکی نابجا با خداوند می‌داشت، کسی هدایت‌های او را جدی نمی‌گرفت.
ب. در تعلیم خود صداقت و جدیّت به خرج ده: تیتوس باید در تعلیم نمونهٔ پایداری و جدیت می‌بود. اگر نمی‌توانست فهم خود از کلام را آن‌طور که باید ارائه دهد، پس می‌شد نتیجه‌گیری کرد که آمادهٔ خدمت نیست.
ج. مخالفان…شرمسار شوند: تا مخالفان تو به‌خاطر اینکه حرفی بر علیه تو ندارند، شرمنده شوند. عیسی توانست به جماعت خشمگین بگوید: «کدام‌یک از شما می‌تواند مرا به گناهی محکوم کند؟» (یوحنا ۴۶:۸)
یک) نظر وایت در مورد فرصت بد گفتن از ما نیابند: «این عبارت یعنی دربارهٔ ما حرف بدی برای گفتن نداشته باشند، ولی در ترجمه‌های انگلیسی به حرف شرورانه‌ای برای گفتن نداشته باشند، برگردانده شده است.»
۷. آیاتِ (۹-۱۰) چگونه به غلامان تعلیم دهیم.
غلامان را بیاموز که در هر چیز تسلیم اربابانشان باشند و برای جلب خشنودی آنها بکوشند؛ و چون و چرا نکنند و از آنان ندزدند، بلکه کمال امانت را نشان دهند تا در هر چیز تعلیم مربوط به نجات‌دهندۀ ما خدا را زینت بخشند.
الف. غلامان را بیاموز: قرار بود تیتوس در مورد وظایف مسیحیِ غلامان به آنها تعلیم دهد. در دنیایِ باستان، مسیحیان با ترکیب کردن غلامان و اربابان در محیط خدمتی کلیسا، فرهنگ عمومی را شوکه کردند. این بدان معنا بود که غلام می‌توانست به کلیسا برود و در میان مشایخی باشد که بر ارباب خود نظارت دارد.
یک) «بی‌هیچ شک و شبهه‌ای پولس به وجود نظام برده‌داری باور نداشت. او بر این باور بود که اصول بنیادی مسیحیت، برده‌داری را هر جا که باشد برخواهد چید و اگر زودتر چنین کنند، او هم خشنودتر می‌شود. ولی آن موقع برده‌داری از رسومات مردم بود و در آن حین نیز همه باید تعلیم مربوط به نجات‌دهندۀ ما خدا را زینت می‌بخشیدند.» (اِسپِرجِن)
ب. تسلیم اربابانشان باشند: پولس نمی‌گوید که غلامان باید تسلیم هر مرد آزادی باشند، آنها تنها باید تسلیم اربابانشان باشند. پس پولس به این طریق میگفت که غلامان تنها در قبال اربابان خود چه باید بکنند.
یک) تسلیم: «کلمهٔ تسلیم برای توصیف گروهی از سربازان استفاده می‌شد که خبردار می‌ایستادند و به فرماندهٔ خود ادای احترام می‌کردند. آنها هنگامی که در حضور فرمانده خبردار ایستاده‌اند، اعلام می‌کنند که آمادهٔ شنیدن اوامر او هستند.» (دِرِیپِر)
دو) در عین حال، مانند هر حوزهٔ دیگر از زندگی بشر که تسلیم شدن در آن دخیل است، مسئولیت والاترِ ما جهت اطاعت از خدا، تسلیم بودن و اطاعت ما را محدود به خود می‌کند. همان‌طور که پطرس در اعمال ۲۹:۵ می‌گوید: «خدا را باید بیش از انسان اطاعت کرد.»
ج. از آنان ندزدد: این خطایی معمول در دنیای باستان بود، تا جایی که کلمات غلام و دزد به جای یکدیگر استفاده می‌شدند. فرض بر این بود که غلامان از اربابان خود خرده‌دزدی می‌کنند.
یک) دزدی کردن: «این کلمه نه فقط به دزدی، بلکه به اختلاس کردن دارایی‌ها هم اشاره دارد و به معنای نگه داشتن میزانی از درآمد به دست آمده از داراییِ فروخته شدهٔ ارباب است. در اعمال رسولان ۲:۵، این قسمت را به بخشی از بها را نگاه داشتند ترجمه کردهایم، خطایی که حنانیا و سَفیره مرتکب آن شدند.» (کلارْک)
د. برای جلب خشنودی آنها بکوشند: تیتوس تنها باید غلامان را هدایت کند تا در هر زمینه کارگری خوب باشند. آنها با زحمت و سرسپردگیِ فروتنانه، تعلیم مربوط به نجات‌دهندۀ ما خدا را زینت خواهند بخشید.
یک) زینت بخشند: «این کلمات به شکل تحت‌الفظی به معنای چیدن جواهرات به شکلی است که زیبایی حقیقی آنها نمایان شود.» (دِریپِر)
دو) از سویی انجیل، نیازی به زینت یافتن ندارد؛ ولی می‌توانیم با نحوهٔ زندگی خود زیباییِ انجیل را به نمایش درآوریم. اغلب فکر می‌کنیم که برای زینت بخشیدن به انجیل به کلمات بهتری نیاز داریم. زیباتر حرف زدن هیچ ایرادی ندارد، ولی نیاز اصلی ما بهتر زندگی کردن است.
سه) موقعیتی شگفت‌انگیز است، چون کسانی که توان زینت بخشیدن به تعلیم نجات‌دهندهٔ ما خدا را دارند همه غلام هستند، غلامانی در اختیار اربابان. حتی کسی با جایگاه پایین یا محروم در زندگی، پتانسیل آن را دارد که حقیقت خدا را به‌واسطهٔ روش زندگی خود زینت بخشد.
چهار) «از این رو می‌توانیم ببینیم که «تعلیم نجات‌دهندهٔ ما خدا» چگونه می‌تواند «زینت» یابد. این تعلیمی نظری است و طبیعتاً جلوه‌ای از زیبایی را بر خود ندارد و هنگامی زینت می‌یابد که تأثیرات آن از زندگی و شخصیت فرد بازتاب می‌یابند. این تعلیم وقتی در زندگی انسان تحقق و تجلی می‌یابد، زیبایی‌اش نیز ناگهان آشکار می‌گردد. ارزشِ یک نظریه همیشه در نتایجی که حاصل می‌آورد، هویدا می‌شود.» (مورْگان)
جایگاه فیض در زندگی مسیحی
۱. آیهٔ (۱۱) فیض نجات‌بخش
زیرا فیض خدا به ظهور رسیده است، فیضی که همگان را نجات‌بخش است،
الف. فیض خدا…که همگان را نجات‌بخش است: فیض، نجات می‌بخشد. شما به دنبال نجات نمی‌روید؛ نجات نزد شما می‌آید و به این طریق فرصت دریافت آن را پیدا می‌کنید.
ب. به ظهور رسیده است: برای همگان تنها یک انجیلِ فیض هست. خدا انجیل فیضی مخصوصِ برخی و انجیل شریعت یا خودپارسادانی برای دیگران ندارد. همگان به فیض خدا نجات یافته‌اند.
یک) «هیچ رتبه یا طبقه یا نوعی از بشر، خارج از محدودهٔ تاثیر نجاتِ فیضِ خدا نیست.» (وایْت)
دو) «کلمهٔ «epiphaino» زیبایی و انرژیِ خاصی دارد، زیبایی و انرژی‌ای که به‌ندرت از آن یاد می‌شود و به نظر استعاره‌ای الهام‌گرفته شده از خورشید است. آفتاب طلوع خواهد کرد و می‌تابد و می‌درخشد و همهٔ جهان را روشن می‌کند؛ عیسای مسیح در ملاکی ۲:۴ آفتابِ عدالت خوانده شده که با بال‌های شفای خود بر هر نژادی می‌تابد.» (کلارْک)
سه) نور و گرمای خورشید برای همهٔ زمین است، ولی همزمان بر همهٔ زمین نمی‌تابد و شدت آن همه جا یکسان نیست.
۲. آیاتِ (۱۲-۱۳) فیض چه به ما یاد می‌دهد.
و به ما می‌آموزد که بی‌دینی و امیال دنیوی را ترک گفته، با خویشتنداری و پارسایی و دینداری در این عصر زیست کنیم، در حینی که منتظر آن امید مبارک، یعنی ظهور پرجلال خدای عظیم و نجات‌دهندۀ خویش عیسی مسیح هستیم.
الف. به ما می‌آموزد که: مقصود از کلمهٔ یونانی باستان که اینجا به ما می‌آموزد ترجمه شده، کاری است که پدر یا مادر در حق فرزند خود انجام می‌دهند. در واقع به روند کلی آموزش اشاره دارد: تعلیم، تشویق، تربیت و تأدیب. به این شکل فیض، آموزگار به حساب می‌آید.
یک) عبارتِ «به ما می‌آموزد که» اعلام می‌کند که فیض در زندگی نجات‌یافتگان هم عمل می‌کند. فیض در ذات خدا ریشه دارد، به همین خاطر از مسیحیان طلب‌های اخلاقی منطبق با این ذات را دارد. «می‌آموزد» فیض را به تصویر می‌کشد و عملاً آن را شخصیت می‌بخشد و ایماندار را به نحوی وا می‌دارد تا مطابق تعلیم صحیح عمل کند.» (هیبِرت)
دو) «مقصود تیتوس این است که فیض خدا باید ما را هدایت کند تا زندگی خود را سامان دهیم. برخی شتابان به دنبال تبدیل کردن موعظهٔ رحمت خدا به بهانه‌ای برای هرزگی هستند و در این بین، فقدان توجه، دیگران را از اندیشیدن به تجدیدِ زندگی خود باز می‌دارد. اما به هر جهت مکاشفهٔ فیض خدا انگیخته شدن زندگی دیندارانه را با خود به همراه دارد.» (کالوین)
سه) «بنابراین می‌بینید که فیض، شاگردان خود را دارد. آیا شاگردِ فیض خدایید؟ تا به حال خود را تسلیم آن کرده‌اید؟» (اِسپرجن)
ب. بی‌دینی و امیال دنیوی را ترک گفته: فیض، بی‌دینی و امیال دنیوی را به گذشته واگذار می‌کند. فیض به ما تعلیم می‌دهد که تنها اجتناب از آنها کافی نیست، بلکه باید آنها را ترک گوییم و انکار کنیم.
یک) ترک گفته: «این قسمت به انکار شیطان، شهوت دنیا و بطالت آن، و همهٔ امیال جسمانی گناه‌آلود اشاره دارد.» (وایْت)
دو) برخی ممکن است بگویند در دنیایی که وسوسه می‌شویم به هر میل و حس خود «بله» بگوییم، حقیقتِ ایمانِ ما می‌تواند با «نه» گفتن به آنچه که مایل به ترک و انکارش هستیم، نمایان گردد.
سه) «دشوارترین وجه تعلیم به جوانان این نیست که آنچه درست است را در آنها جای دهیم، بلکه سخت‌ترین کار این است که آنچه نادرست است را از آنها بیرون کشیم.» (اِسپِرجن)
ج. با خویشتنداری و پارسایی و دینداری در این عصر زیست کنیم: فیض به ما تعلیم می‌دهد که چگونه باید در این عصر زندگی کنیم. باید نسبت به خود با خویشتنداری (کنترلِ خود) و نسبت به اطرافیان با پارسایی و نسبت به خدای خود دیندارانه زندگی کنیم («خدا را جدی بگیریم»).
یک) «فیض خدا که مثل خانم معلم مهربان مدرسه است به ما تعلیم می‌دهد تا در زندگی شخصی با خویشتنداری زندگی کنیم، نسبت به دیگران با پارسایی و نسبت به خدا دیندارانه.» (مِیِر)
دو) به‌طور کلی، می‌بینیم که ترسِ شریعت‌مداران که می‌گویند فیض، مسیحیانِ بی‌تفاوت به اطاعت به بار می‌آورد، اساس و بنیانی ندارد. فیض، اطاعت را به ما تعلیم می‌دهد. «هر وقت که فیض خدا به شکلی مؤثر وارد می‌شود، بی‌قیدان را وا می‌دارد تا امیال جسمانی را ترک گویند؛ باعث می‌شود شخصی که به دنبال طلا شهوت می‌راند، طمع خود را زیر پا بگذارد و انسان مغرور را از جاه‌طلبی خود دور می‌کند؛ تنبل را به تلاش وا می‌دارد و ذهن حرف‌نشنو که تنها به دنبال بیهودگی در زندگی است را مطهر می‌سازد. نه تنها این شهوات را ترک گفته، بلکه آنها را انکار نیز می‌کنیم.» (اِسپِرجن)
سه) عبارت دینداری در این عصر مدرکی نافذ بر ضد نظریهٔ برزخ یا جایی برای مطهر شدن در زندگی بعدی است. «آنها در نظر نمی‌گیرند که هرچیز ناپاک در دنیای کنونی در دنیای بعدی پاک خواهد شد.» (کلارک)
د. در حینی که منتظر آن امید مبارک…هستیم: فیض به ما تعلیم می‌دهد که انتظار امید مبارک را داشته باشیم و برای آن آماده شویم. آن امید نه آسمان است و نه جلال، بلکه ملاقاتی رو در رو و نزدیک با خود عیساست.
یک) منتظر…هستیم اشاره می‌کند که مسیحیان باید همیشه فعالانه منتظر بازگشت مسیح باشند. در نظر داشتن این موارد برای مسیحیان گران‌‌بهاست:
· او ابتدا برای نجات جان انسان آمد، ولی بار دوم برای احیای جسم خواهد آمد.
· او ابتدا برای نجات فرد آمد، ولی بار دوم برای نجات جامعه خواهد آمد.
· او ابتدا آمد و به صلیب کشیده شد، ولی بار دوم برای مراسم تاجگذاریِ خود خواهد آمد.
· ابتدا به صلیب کشیده شد، ولی بار دوم برای نشستن بر تخت پادشاهی خود خواهد آمد.
· ابتدا فروتنانه آمد، ولی بار دوم در جلال خود خواهد آمد.
· ابتدا آمد و توسط انسان داوری شد، ولی بار دوم خواهد آمد تا همهٔ انسان‌ها را داوری کند.
· ابتدا در حضور پیلاطس قرار گرفت، ولی بار دوم خواهد آمد و پیلاطس در حضور او خواهد ایستاد.
دو) خدای عظیم: «این قسمت تنها جایی است که در عهد‌جدید از کلمهٔ «megas» برای اشاره به خدای حقیقی استفاده شده است، اگرچه کلمه‌ای بود که برای اشاره به خدایان بت‌پرستان و الهه‌گان نیز از آن استفاده می‌شد، به‌عنوان نمونه می‌توانید به اعمال ۲۸:۱۹ مراجعه کنید.» (وایْت)
سه) «تعلیم فیض، طبق آنچه این رسول گفته سه نتیجه به همراه خواهد داشت: ترک (انکار)، زیست‌‌کردن و منتظر‌بودن. هر سه کلمه را می‌توانید در این آیات بینید.» (اِسپِرجن)
۳. آیهٔ (۱۴) دل خدای فیض.
که خود را فدای ما ساخت تا از هر شرارت رهایی‌مان بخشد و قومی برای خود طاهر سازد که از آنِ خودش باشند و غیور برای کار نیکو.
الف. که خود را فدای ما ساخت: هر کلمه از این توصیفِ عمل عیسی، حائز اهمیت است. عیسی خود را فدای ما ساخت، یعنی این کار را داوطلبانه انجام داد. عیسی خود را در راه ما فدا کرد که یعنی هرچه می‌توانست را بخشید. او خود را برای ما تسلیم کرد، یعنی عیسی جانشین انسان گناه‌بار شد.
ب. تا…رهایی‌مان بخشد: رهایی یافتن، یعنی «از بردگی خریده شدن با پرداخت بها». ما از بردگیِ گناه بیرون آورده شده و برای خدمت به او خریده شدیم.
یک) از هر شرارت: «و از این رو به ما آموزانده شد که هدف از مرگ عیسی تنها بخشش و پارسا‌شمردگیِ ما نبود، بلکه هدف تقدیس و رهایی ما از قدرتِ مُضمحل‌کنندهٔ گناه بود.» (مِیِر)
دو) قومی برای خود: «کلمه‌ای که آن را به برای خود (periousios) ترجمه کردهایم، کلمهٔ جالبی است. این کلمه، یعنی کنار گذاشته شده برای؛ و به‌طور خاص برای بخشی از غنائم جنگی یا غنائم حاصل از نبرد استفاده می‌شد که پادشاه غالب برای خود کنار می‌گذاشت.» (بارْکلِی)
ج. غیور برای کار نیکو: ما احیا و خریده شده‌ایم تا با غیرت زندگی کنیم. این غیرت همراه با معرفت است و غیرت برای پارسایی در زندگی خود، قبل از غیرت برای پارسایی در زندگی دیگران است.
یک) «همان‌طور که می‌دانید، تیتوس معلمِ معلمان بود. او باید چیزهایی را که از او خواسته شده بود، سامان می‌داد و باید به واعظان دیگر نشان می‌داد که چگونه موعظه کنند… همان‌طور که می‌بینید در این رساله به زندگی روزمره و اعمال مقدس، بسیار پرداخته شده، پس وعظ ما هم باید این‌گونه باشد و مسیحیان باید یاد بگیرند که چگونه شادمانه چنین تعالیمی را بپذیرند.» (اِسپِرجن)
۴. آیهٔ (۱۵) رسولان فیض.
اینها را بگو، و با کمال اقتدار تشویق و توبیخ کن، و مگذار کسی تو را حقیر شمارد.
الف. اینها را بگو: به تیتوس و هر یک از رسولانِ فیض خدا گفته شده که سخن بگویند و تشویق و توبیخ کنند و این کار را با کمال اقتدار انجام دهند. رسولان خدا باید به یاد داشته باشند که رسولان پادشاه هستند و کلامی را در اختیار دارند که حیات می‌بخشد و جهنم را پس می‌زند.
ب. مگذار کسی تو را حقیر شمارد: اگر تیتوس با کمال اقتدار سخن میگفت، پس باید با نحوهٔ زندگی خود از آن کار پشتیبانی می‌کرد. تیتوس باید به نحوی زندگی می‌کرد که کسی او یا پیغامش را حقیر نشمرد.
یک) «چون این نامه در کلیساها خوانده می‌شد، نظر او به همان اندازه که به تیتوس مربوط بود به کْرِتیان هم ربط داشت.» (هیبِرت)